Tọa đàm: Sức khỏe tinh thần thanh thiếu niên – vấn đề không thể xem nhẹ

Xã hội hiện đại mang đến nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra vô số thách thức đối với sức khỏe tinh thần của thanh thiếu niên. Áp lực từ học tập, gia đình, bạn bè, cũng như ảnh hưởng từ thế giới ảo đang khiến nhiều bạn trẻ rơi vào trạng thái căng thẳng, lo âu và thậm chí là trầm cảm.

Nhận thấy tầm quan trọng của vấn đề này, Tọa đàm “Sức khỏe tinh thần thanh thiếu niên – vấn đề không thể xem nhẹ” đã được NHC Group tổ chức ngày 18/1/2025 nhằm nâng cao nhận thức và đưa ra các giải pháp thiết thực để hỗ trợ thế hệ trẻ. Chương trình không chỉ là cơ hội để trao đổi, chia sẻ kiến thức mà còn là cầu nối giúp cộng đồng chung tay xây dựng môi trường học đường lành mạnh, hỗ trợ thanh thiếu niên phát triển bền vững.

Buổi tọa đàm với sự dẫn dắt của Bà Bùi Thị Hải Yến – Tổng Giám đốc NHC Việt Nam, vinh dự có sự góp mặt của những chuyên gia và khách mời đặc biệt:

• Bà Đinh Thị Phức – Phó Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ Thành phố Hà Nội.
• Chuyên gia Nguyễn Mạnh Cường – Trưởng dự án Cai nghiện Thế giới Ảo, Trung tâm Tâm lý trị liệu NHC Việt Nam.
• Bà Lương Thùy Anh – CEO & Founder của Casa Espana VN và Gardenia Bistro & Café; Trưởng ban đối ngoại Hiệp hội Nhà hàng Việt Nam; Giảng viên đại học.

Các khách mời đã chia sẻ rất nhiều góc nhìn sâu sắc về vấn đề sức khỏe tinh thần ở thanh thiếu niên đã được chia sẻ, đồng thời đề xuất những giải pháp thiết thực để bảo vệ thế hệ trẻ khỏi những nguy cơ bất ổn tâm lý.

Thực trạng sức khỏe tinh thần thanh thiếu niên Việt Nam hiện nay

Mở đầu chương trình, Chuyên gia Nguyễn Mạnh Cường đã cung cấp số liệu đáng lo ngại về sức khỏe tâm lý của thanh thiếu niên Việt Nam. Theo thống kê, có tới 17,8% thanh thiếu niên đang gặp các vấn đề tâm lý nghiêm trọng, trong đó phổ biến nhất là rối loạn lo âu và trầm cảm. Điều đáng nói là nhiều em không nhận được sự quan tâm, hỗ trợ kịp thời từ gia đình và nhà trường.

Về phía gia đình thì áp lực về kinh tế cũng như là về thời gian làm việc là nguyên nhân quan trọng dẫn đến sự đứt gãy trong mối quan hệ giữa phụ huynh với con cái, đặc biệt là liên quan sự giao tiếp.

Chuyên gia Mạnh Cường cũng nêu ra thực trạng hiện nay, sự phát triển của công nghệ và mạng xã hội đang khiến các bạn trẻ lệ thuộc vào thế giới ảo, xa rời giao tiếp thực tế. Việc so sánh bản thân với người khác trên mạng xã hội, hay thiếu sự quan tâm từ gia đình đều là những nguyên nhân gây nên tâm lý tiêu cực. Chuyên gia nhấn mạnh: “Hiện nay, các bạn thanh thiếu niên gặp vấn đề sức khỏe tinh thần dẫn tới các hệ quả như không tự tin về bản thân, một số bạn bị bắt nạt trên mạng và rơi vào lo âu, trầm cảm hay là gây hại bản thân, gây hại những người khác và mất kiểm soát cảm xúc.”

Từ thực trạng đó và kinh nghiệm thực tế nhiều năm trong lĩnh vực hỗ trợ trị liệu tâm lý cho lứa tuổi thanh thiếu niên, Chuyên gia Nguyễn Mạnh Cường đã đề xuất giải pháp để chữa lành mối quan hệ trong gia đình – một trong những điều kiện tiên quyết nhằm cải thiện vấn đề tâm lý của con đó là: Cha mẹ và các con nên dành cho nhau thời gian chất lượng là tạm rời xa các thiết bị điện tử giải trí và có ít nhất 15 đến 30 phút mỗi ngày để trò chuyện, tâm sự.

Áp lực học đường và sự kỳ vọng từ gia đình

Thực trạng sức khỏe tâm lý học đường hiện nay cho thấy, các bạn có áp lực lớn trong việc phải trở thành người thành công như kỳ vọng của bố mẹ. Nhiều bậc phụ huynh đặt kỳ vọng rất cao vào con mà quên mất việc lắng nghe và thấu hiểu cảm xúc của các em. Là một giảng viên đại học – thường xuyên tiếp xúc với các bạn sinh viên, bà Lương Thùy Anh, chia sẻ:

Tôi thấy là các bạn trẻ bây giờ rất năng động và quyết đoán cũng như là không hề ngại khó khăn và thử thách. Khi tôi làm việc với các bạn và biết cách giao tiếp đúng – sử dụng đúng những ngôn từ phù hợp về góc độ và quan điểm các bạn thì có hiệu quả rất tốt.

Quả thực, việc giúp các em học sinh.sinh viên xây dựng nền tảng tư duy đúng, tầm nhìn đúng thì sẽ góp phần giảm thiểu áp lực học đường, giúp các bạn bớt overthinking. Và quan trọng là sẽ khơi dậy được niềm đam mê của các bạn và giúp cho các bạn tự tin vào bản thân hơn để vượt qua được những áp lực tinh thần.

Trong khuôn khổ tọa đàm, bà Lương Thùy Anh cũng đã chia sẻ ba yếu tố cốt lõi giúp các bạn trẻ đạt được thành công trong cuộc sống:

• Thứ nhất, điều quan trọng nhất là phải yêu bản thân. Chúng ta cần có sức khỏe cả về thể chất lẫn tinh thần, đồng thời duy trì góc nhìn tích cực và niềm tin vào chính mình. Khi yêu bản thân, chúng ta mới có thể lan tỏa giá trị tốt đẹp đến cộng đồng.
• Thứ hai, sự nỗ lực và chăm chỉ đóng vai trò quyết định. “Thành công có thể chỉ chiếm 1%, nhưng 99% còn lại đến từ sự cố gắng không ngừng. May mắn có thể tồn tại, nhưng chính sự kiên trì mới tạo ra cơ hội.” Theo đó, việc học hỏi, rèn luyện mỗi ngày sẽ giúp con người tự tạo ra vận may của chính mình.
• Cuối cùng, yếu tố đạo đức luôn được đặt lên hàng đầu. Mỗi người cần có kỷ luật với chính mình để duy trì sự chính trực và hướng đến những giá trị tích cực.

Gia đình, nhà trường và xã hội – Ba trụ cột quan trọng

Tại một buổi tọa đàm, với câu hỏi gợi mở từ bà Bùi Thị Hải Yến về vai trò của gia đình, nhà trường và xã hội trong việc xây dựng môi trường tích cực hỗ trợ sức khỏe tinh thần cho thanh thiếu niên, Chuyên gia Mạnh Cường đã nhấn mạnh tầm quan trọng của gia đình, nhà trường và xã hội trong việc xây dựng môi trường tích cực hỗ trợ sức khỏe tinh thần cho giới trẻ.

Chuyên gia Mạnh Cường đưa ra một so sánh rằng: “Các con giống như những con cá trong bể nước. Nếu một con cá gặp vấn đề về sức khỏe, dù chúng ta có cứu chữa thế nào mà môi trường nước vẫn ô nhiễm, con cá ấy vẫn sẽ tái phát bệnh. Tương tự, để giúp các con có sức khỏe tâm lý tốt, cần cải thiện cả môi trường xung quanh chứ không chỉ tập trung vào cá nhân.”

Theo Chuyên gia, gia đình đóng vai trò quan trọng nhất khi là nơi trẻ dành phần lớn thời gian. Tuy nhiên, nhiều bậc phụ huynh vẫn chưa có đủ nhận thức về tâm lý học, thậm chí có người còn mang định kiến, cho rằng con mình “đua đòi” hoặc “làm quá vấn đề”. Việc nâng cao hiểu biết của cha mẹ về sức khỏe tinh thần là yếu tố cốt lõi giúp trẻ nhận được sự hỗ trợ phù hợp.

Nhà trường cũng có trách nhiệm trong việc giáo dục tâm lý học đường, nhưng theo Chuyên gia, hiện nay các chương trình hỗ trợ học sinh về tâm lý còn hạn chế. Ông đề xuất nhà trường cần phối hợp với các tổ chức chuyên môn để cung cấp kiến thức và kỹ năng đối phó với căng thẳng, trầm cảm hay lo âu cho học sinh.

Ngoài ra, xã hội và cộng đồng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc lan tỏa nhận thức về tâm lý học, tạo ra các chương trình hỗ trợ tinh thần cho thanh thiếu niên.

“Chúng tôi tin rằng khi giúp một người vượt qua khó khăn, họ sẽ tiếp tục giúp đỡ người khác, tạo nên một xã hội khỏe mạnh và an toàn hơn.”- Chuyên gia Nguyễn Mạnh Cường chia sẻ.

Phó Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ Thành phố Hà Nội, bà Đinh Thị Phức chia sẻ thêm rằng: “Nếu gia đình, nhà trường và xã hội không cùng nhau chung tay thì các em rất dễ bị bỏ lại phía sau. Mỗi người chúng ta cần có trách nhiệm tạo ra một môi trường an toàn cho các em phát triển.”

Đồng thời, bà Bùi Thị Hải Yến cũng chia sẻ một quan điểm quan trọng: “Sự thay đổi không đến từ một phía. Chúng ta cần có sự phối hợp giữa phụ huynh, giáo viên và bản thân thanh thiếu niên để có thể xây dựng một môi trường lành mạnh, hỗ trợ sự phát triển toàn diện.”

Hỗ trợ tâm lý học đường: Những khó khăn và bước tiến trong triển khai

Trong thời gian qua, Hội Chữ thập đỏ Thành phố Hà Nội phối hợp cùng NHC Group đã tổ chức nhiều chương trình hỗ trợ tâm lý cho học sinh, không chỉ tại nội thành mà còn mở rộng ra ngoại thành. Dự kiến trong tương lai, mô hình này sẽ tiếp tục được nhân rộng đến nhiều tỉnh, thành khác.

Tuy nhiên, quá trình triển khai không tránh khỏi những khó khăn. Theo chia sẻ từ bà Đinh Thị Phức, nhiều cán bộ cơ sở và nhà trường chưa có cơ hội tiếp cận với nội dung về tâm lý học đường, dẫn đến sự dè dặt ban đầu trong việc phối hợp thực hiện.

“Chúng tôi đã phải thuyết phục từng bước, mời gọi các thầy cô cùng tham gia để hiểu rõ giá trị của chương trình. Khi đã đồng hành, họ nhận ra tầm quan trọng của việc hỗ trợ tâm lý cho học sinh và sẵn sàng hợp tác.”

Bên cạnh đó, áp lực học tập và thời gian biểu dày đặc của học sinh cũng là trở ngại lớn. Ban đầu, nhà trường chỉ có thể bố trí từ 1 đến 1,5 giờ cho hoạt động này, nhưng sau khi thấy rõ lợi ích, thời gian đã được kéo dài lên 2 giờ và thậm chí nguyên một buổi học. Các thầy cô chia sẻ rằng dù đã giảng dạy nhiều năm nhưng đây là lần đầu tiên họ được tiếp cận sâu về tâm lý học đường – một nội dung thiết thực nhưng chưa từng được phổ biến rộng rãi. Học sinh cũng bày tỏ sự hứng thú khi lần đầu tiên được lắng nghe về chủ đề này một cách bài bản.

Sự thay đổi trong nhận thức của nhà trường và giáo viên là tín hiệu tích cực, cho thấy chương trình đang đi đúng hướng. Việc mở rộng nội dung hỗ trợ tâm lý học đường không chỉ mang lại lợi ích trực tiếp cho học sinh mà còn giúp giáo viên, phụ huynh hiểu rõ hơn về những vấn đề tâm lý mà thế hệ trẻ đang đối mặt. Đây là tiền đề quan trọng để công tác chăm sóc sức khỏe tinh thần trong trường học tiếp tục được đón nhận và phát triển mạnh mẽ trong thời gian tới.

Hội Chữ thập đỏ Thành phố Hà Nội đồng hành cùng NHC Group trong các hoạt động ý nghĩa vì sức khỏe tinh thần của thanh thiếu niên Việt Nam trong năm 2025

Trong thời gian qua, Hội Chữ thập đỏ Thành phố Hà Nội đã có cơ hội đồng hành cùng NHC Group tổ chức nhiều hoạt động ý nghĩa, đặc biệt hướng đến thanh thiếu niên trong môi trường học đường. Đây không chỉ là trách nhiệm mà còn là một cơ duyên, một sự may mắn để hội thực hiện sứ mệnh của mình.

Đại diện Hội Chữ thập đỏ Hà Nội – bà Đinh Thị Phức nhấn mạnh rằng thanh thiếu niên trong trường học là lực lượng nòng cốt, cần được quan tâm và hỗ trợ để phát triển toàn diện. Các chương trình phối hợp giữa hai đơn vị đã bám sát thực tế, mang lại giá trị thiết thực và động lực mạnh mẽ cho cả tổ chức và người tham gia.

Sự phối hợp chặt chẽ giữa chúng tôi và NHC Group không chỉ giúp lan tỏa ý nghĩa nhân văn mà còn tạo nên động lực thúc đẩy các hoạt động thiện nguyện ngày càng hiệu quả hơn. Việc đồng hành này là một giá trị vô cùng cao quý, góp phần xây dựng lực lượng thanh thiếu niên Chữ thập đỏ trong trường học ngày càng vững mạnh,” – Bà Đinh Thị Phức chia sẻ.

Bà Đinh Thị Phức cũng đưa ra đề xuất rằng: “Hàng năm, Hội Chữ thập đỏ Thành phố Hà Nội có ký kết liên ngành với Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Sở Giáo dục Đào tạo Thành phố Hà Nội về các nội dung liên quan đến học đường. Đặc biệt, chúng tôi có một mảng chuyên sâu về công tác thanh thiếu niên Chữ thập đỏ trong trường học.

Năm nay, chúng tôi sẽ chú trọng hơn, đi sâu hơn và muốn lan tỏa những giá trị về vấn đề sức khỏe tâm lý học đường. Năm 2025, song song với các hoạt động tại trường học ở địa bàn thành phố Hà Nội thì chúng ta có thể lan tỏa đến một số địa phương/tỉnh thành khác. Và trong năm 2025, tôi sẽ là người trực tiếp sẽ đồng thành cùng với NHC Việt Nam để triển khai các cái nội dung này.”

Kết luận

Buổi tọa đàm khép lại nhưng mở ra nhiều hướng đi mới trong hành trình nâng cao nhận thức và chăm sóc sức khỏe tinh thần cho thanh thiếu niên. Điều quan trọng nhất là mỗi chúng ta, dù là cha mẹ, thầy cô hay các tổ chức xã hội, đều có thể đóng góp vào việc tạo ra một môi trường tốt hơn cho các em, giống như Bà Bùi Thị Hải Yến đã phát biểu: “Chúng tôi không chỉ hỗ trợ một cá nhân, mà còn giúp cả cộng đồng. Mỗi bạn trẻ được giúp đỡ sẽ trở thành một ngọn lửa, lan tỏa điều tích cực đến những người xung quanh.”

Chương trình đã khép lại với sự đồng thuận của các khách mời rằng, việc chăm sóc sức khỏe tinh thần cho thanh thiếu niên không thể chỉ dừng lại ở lời nói mà cần những hành động cụ thể.

Với sự chung tay của cộng đồng, chúng ta hoàn toàn có thể tạo ra một môi trường tích cực, giúp thanh thiếu niên Việt Nam tự tin bước vào tương lai!